Blog thông tin

Cây Chùm ngây là một loại cây có xuất xứ từ Ấn Độ có tên khoa học là Moringa oleifera. Tuy nhiên, người ta thường gọi là Cây Chùm ngây hoặc rau Chùm ngây.

Cây Chùm ngây còn có tên gọi khác là Cây kỳ diệu, Cây cải ngựa, Ba đậu dại, cây cải ngựa, cây dùi trống, cây dầu bel. Trong tiếng Anh cây Chùm ngây được gọi là Drumstick tree, Horseradish tree, Bel-oil tree

Cây chùm ngây xuất hiện ở đâu? Được trồng nhiều ở khu vực nào? 

Cây chùm ngây xuất hiện lần đầu tiên tại Nam Á hơn 4000 năm về trước tại bản địa ở vùng Hi Mã Lạp Sơn, Tây bắc Ấn Độ. Sau đó, Chùm ngây xuất hiện và đươc trồng khá nhiều tại Châu Á và Châu Phi. Ngày nay được trồng rộng rãi ở Châu Phi, Trung Mỹ, Nam Mỹ, và Đông Nam Á (Campuchia, Malaysia, Indonesia).

Loài Chùm ngây nào có mặt ở Việt Nam?

Loài cây Chùm ngây (Moringa oleifera) được mọc hoang và trồng tại nhiều nơi trong khu vực nhiệt đới Châu Á. Đây là loài Chùm ngây duy nhất có mặt tại Việt Nam.

Cây Chùm ngây (Moringa oleifera) cũng có ở Việt Nam từ lâu đời. Chúng mọc tự nhiên và nhiều nhất ở vùng Ninh Thuận, Bình Thuận). Vài chục năm gần đây người ta mới nghiên cứu ra nhiều tác dụng đặc biệt của cây Chùm ngây và nhiều người nhầm tưởng đây là cây mới du nhập.

Ở Việt Nam ngoài được trồng nhiều ở tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận, cây chùm ngây cũng có mặt ở nững tỉnh khác như Thanh Hóa và đang được mở rộng ở khắp cả nước.

Ở Việt Nam Cây chùm ngây trồng được ở cao độ dưới 500 m; lá ăn được như rau nên người dân thường gọi là rau chùm ngây, trái (nạc nương) dùng làm bột cà ri; dầu từ hột ăn được, có tính làm giảm sự thụ thai.  

Phân loại cây Chùm ngây

Theo các nhà khoa học, Chùm ngây (Moringa) có tới 13 loài, đều là các cây thân gỗ nhỏ, sinh sống ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tập trung chủ yếu tại  Đông bắc và Tây nam Châu Phi, Madagascar, bán đảo Ả Rập và Nam Á.

Có 2 loài Chùm ngây phổ biến nhất là:

-Cây Chùm ngây (cải ngựa) (Moringa oleifera): Loài này có nguồn gốc từ vùng Nam Á thuộc khu vực thuộc bang Kerala của Ấn Độ.  Cây Chùm ngây (cải ngựa) này đã có mặt từ lâu đời tới hơn 4.000 năm và rất phổ biến ở Châu Á và Châu Phi. Loài này được trồng ở những vùng đất khô, nhiệt đới hoặc bán nhiệt đới, chuộng đất ráo nước, nhiều cát, dù là đất xấu cũng dễ mọc, chịu được hạn hán.

-Cây chùm ngây Châu Phi (Moringa stenopetala): Loại này ít phổ biến hơn.

Cây Chùm Ngây là loài cây rất phổ thông ở Ấn Độ. Người Ấn conf trân trọng đặt tên cho Chùm ngây là là cây Độ Sinh (Tree of Life). Còn các nhà dược học, các nhà khoa học nghiên cứu thực vật học, đã đặt tên cho nó là cây Thần Diệu (Miracle Tree) nhờ loài cây này có hàm lượng dinh dưỡng cao và là nguồn dược liệu quí hiếm được kiểm nghiệm.

Đặc điểm của cây Chùm ngây

Chùm ngây là một loại cây thân gỗ. Chiều cao cây chùm ngây có thể đạt tới 5-6m. Loại cây này rất dễ trồng và dễ sống trong các loại điều kiện môi trường thời tiết khác nhau. Cây có thể sinh trưởng tốt trong cả khí hậu lạnh và khí hậu nóng. Thậm chí còn không kén đất và ít cần phân bón. Về thời gian thu hoạch, chỉ cần từ 5-6 tháng sau khi trồng người ta đã có thể thu hoạch lá Chùm ngây để sử dụng.  

Điều đặc biệt là người ta có thể sử dụng mọi thành phần từ cây Chùm ngây bởi trong hầu hết các bộ phận của cây chùm ngây có chứa nhiều các loại chất khoáng cần thiết cho con người như: vitamin, các axit amin, beta-caroten, phenolics…   Bởi vậy, người ta nói chùm ngây là một loài cây đa dụng; mỗi bộ phận đều có thể dùng được.

Cây chùm ngây (Moringa oleifera) thuộc loài cây tiểu mọc, sống ở môi trường khô ráo, không thích nghi môi trường úng nước.

-Thân: Là cây thân gổ nhỏ, cao 5-6 m (có thể đến 10 m), phân cành nhiều.

-Lá: Lá chùm ngây dạng kép ba lần dạng lông chim, dài 30-60 cm, lá chét hình tròn hay hình trái xoan, dài 10-12 cm, màu xanh lục mốc, không lông, mọc đối từ 6-9 đôi, lá bẹ bao lấy chồi.

-Hoa: Hoa Chùm ngây màu trắng, to, có cuống, mọc thành chùy ở nách lá, trông hơi giống hao hoa Đậu, 5 cánh hoa, dảnh lên; 5 tiểu nhị thụ, xen với 5 tiểu nhị lép; noãn sào 1 buồng, đính phôi trắc mô ba, có hương thơm, hoa nấu ăn được. Sau trồng 8 tháng là cây bắt đầu cho hoa. Mùa hoa tháng 1.

-Quả: Quả chùm ngây dạng nang treo, dài 25-30 cm (có khi đến 55 cm), ngang 2-3 cm, có hình dáng giống quả đậu Cô ve, có 3 mảnh, dọc theo quả có khía rãnh.

-Hạt: Quả cho nhiều hột tròn, có 3 cạnh, cở hạt đậu Hà Lan khoảng 0,5 cm, có cánh mỏng bao quanh.

Cách trồng cây chùm ngây

1. Trồng cây chùm ngây để làm rau ăn hàng ngày

Nếu bạn muốn trồng cây chùm ngây để làm rau ăn hàng ngày thì nên chú ý những điều sau đây:

Cần dọn sạch sẽ thực bì để hạn chế sâu bệnh hại cây và thuận lợi cho việc đào hố. 

Kích thước hố trồng Chùm ngây: đào theo kích thước 30 x 30 x30 cm. 

Thời gian đào hố: nên đào hố trước 1 tháng và cho 2-3kg phân hữu cơ vào hố và lấp lại

Cách trồng cây chùm ngây: Đầu tiên bạn xới đều đất lên, sau đó xé lớp bọc, rồi đặt  bầu cây vào chính giữa hố. Lưu ý chỉnh cho cây đứng thằng rồi lấp đất ở xung quanh. Lấp theo hình nón để tránh cây bị úng nước vì nếu không mưa sẽ khiến cây chết  

Mật độ giữa các cây Chùm ngây: Khoảng cách giữa các là 1m, khoảng cách giữa các hàng là 1,5 m. 

Cắt đọt: khi cây cao khoảng 1m nên cắt đọt để cây ra nhiều nhánh hơn. Sau đó tiếp tục cắt nhánh để cây ra càng nhiều nhánh con hơn nữa giúp thu hoạch được nhiều rau hơn, vừa non, xanh lại ngon nhất. Chất lượng tốt nhất mà dễ thu hái. Không nên để cây mọc quá cao và già quá

Thời gian trồng cây chùm ngây: thích hợp để trồng nhất vào đầu mùa mưa ( tháng 6-8 hàng năm). Tránh trồng vào mua khô sẽ khiến cây khó trồng và dễ chết

2.  trồng cây chùm ngây  làm dược liệu

Nếu trồng cây chùm ngây phục vụ mục đích làm nguyên liệu trong sản xuất dược phẩm thì nên lưu ý 

Trồng thưa: nên trồng cây thưa hơn với khoảng cách các cây cách nhau khoảng 3m, cac hàng cách nhau 3m.

 Hố trồng cây cũng nên to hơn ( 40x40cm), 

Thời gian đào hố: cũng đào trước 30 ngày nhưng cho phân nhiều hơn ( khoảng 3-4kg phân hữu cơ) sau đó lấp hố lại.

Quá trình trồng cũng thực hiến giống như trồng Chùm ngây làm ra nhưng khi cây còn non cần cần rào rậu đểu ngăn động vật làm cây bị gãy do dẫm đạp. Ngoài ra cần chăm bón phân và vun xới gốc cây.